Η φόρτιση του αθλητή
Για να ξεχωρίζονται τα είδη κόπωσης, όπως και πιθανές διαδικασίες (στρατηγικές αναψυχής και επίδρασης στη κόπωση), στο Πανεπιστήμιο του Νόβι Σαντ, στα πλαίσια του ACIMSI (Πανεπιστημιακό Κέντρο για ενδοκλαδικές και πολυκλαδικές μελέτες) οργανώθηκε μια έρευνα η οποία σαν στόχο είχε τον καθορισμό των παραγόντων που προκαλούν κόπωση στον αθλητισμό και επίσης πιθανών στρατηγικών επίδρασης στη μείωση αρνητικών παραγόντων.
| ΣΩΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΧαρακτηριστικοί αθλητικοί παράγοντες | ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΧαρακτηριστικοί αθλητικοί παράγοντες | ΨΥΧΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΧαρακτηριστικοί αθλητικοί παράγοντες | |
| 1) Κατανάλωση ενέργειας | 1) Ρίσκο | 1) Πίεση του χρόνου | |
| 2) Επιτάχυνση | 2) Υπευθυνότητα | 2) Έλλειψη πληροφοριών | |
| 3) Κλίμα | 3) Ψυχο-κοινωνικές συγκρούσεις | 3) Υπερφόρτωση με πληροφορίες | |
| 4) Καιρός | 4) Καθημερινό στρες | 4) Πιέσεις για επεξεργασία πληροφοριών | |
| 5) Εξοπλισμός | 5) Ανησυχίες | 5) Πιέσεις που συσχετίζονται με αποφάσεις |
Πίνακας 1 : Οι παράγοντες κόπωσης στον αθλητισμό
Ενδείξεις με βάση τις οποίες ο προπονητής μπορεί να καταλάβει περί ποιας κατηγορίας πρόκειται, χωρίζονται επίσης σε τρεις κατηγορίες:
| ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ | ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ | ΨΥΧΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ | |
| 1) Οργανικές αλλαγές | 1) Γενικό προσαρμοστικό σύνδρομο | 1) Υπερκόπωση | |
| 2) Ευαισθησία σε τραυματισμούς | 2) Λειτουργία με δυσκολίες | 2) Κούραση | |
| 3) Υπερκόπωση- Εξάντληση | 3) Ψυχο-αναπτυξιακή αδυναμία | 3) Κατάσταση φόβου | |
| 4) Κόπωση του αισθησιο – κινητικού συντονισμού | 4) Υπερδραστηριότητα | 4) Έλλειψη κινήτρων |
Πίνακας 2 : Ενδείξεις κόπωσης στα σπορ
Η δουλεία του προπονητή η του καθηγητή φυσικής αγωγής είναι να προσπαθήσει να διαπιστώσει την πηγή και το είδος της κόπωσης, με βάση τις προαναφερόμενες ενδείξεις και να τα μειώσει με ειδικές στρατηγικές η να τα απομακρύνει.
Χρήση διεγερτικών
Η χρήση των διεγερτικών και τοξικών ουσιών, ειδικά σε πρωταθλητές, σε τέτοιες καταστάσεις είναι βεβαίως λάθος. Οι μελέτες στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου, όπου εξετάστηκαν περιπτώσεις εκείνων που κέρδισαν μετάλλια, και οι οποίοι ήταν εκτεθειμένοι σε χρήση ντόπινγκ, έδειξαν ως αρνητικές επιπτώσεις δεν εμφανίζονται μόνο στους αθλητές που κάνουν τη χρήση, αλλά μεταφέρονται και σε απογόνους τους, με διαφορά πως εκεί οι επιπτώσεις είναι ακόμα πιο έντονες. Εξετάστηκαν πιο συγκεκριμένα, 69 απόγονοι κορυφαίων αθλητών στίβου, πρώην πρωταθλητών της Ανατολικής Γερμανίας, και από αυτούς το 23% πάσχει από άσθμα, το 30% έχει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, με τάσεις προς κατάθλιψη και αυτοκτονία, σχεδόν το 25% των απογόνων έχει τάσεις προς βαριές αλλεργικές αντιδράσεις, ενώ το 25% πάσχει από κάποια μορφή καρκίνου.
Τρόποι ενδυνάμωσης κινήτρων
Οι προπονητές και οι καθηγητές φυσικής αγωγής επιβάλλεται να λύνουν τα προβλήματα κόπωσης με διαφορετικές στρατηγικές. Προτέρημα έχει η ανάπτυξη κινήτρων σε αθλητές, που θα δράσουν προληπτικά σε όλες τις κατηγορίες της κόπωσης. Η ενδυνάμωση των κινήτρων , σύμφωνα με τον Vainer (1972) μπορεί να επιτευχθεί με διαφόρους τρόπους:
1) Ανάπτυξη των εσωτερικών κινήτρων στο αθλητή: παροχή όσο το δυνατόν περισσοτέρων θετικών εμπειριών στον αθλητισμό, όπου κάθε επιτυχημένη κίνηση πρέπει να αξιολογείται και ταυτόχρονα πρέπει να μειώνεται η αρνητική εστίαση των προπονητών στα λάθη, τα οποία αναπόφευκτα ο αθλητής θα κάνει στη διαδικασία πραγματοποίησης των αθλητικών του αποστολών.
2) Να αναπτύσσεται η υπευθυνότητα στο αθλητή, όσον αφορά όλα τα θέματα που σχετίζονται με την προπόνηση. Για να γίνει αυτό, είναι αναγκαίο να ενθαρρύνεται η ανοιχτή επικοινωνία, η συζήτηση και η ανάλυση: οργάνωση προπονήσεων, υπερφόρτωση στη δουλειά, τακτική και στρατηγική δράσης και αγώνων, κανόνες συμπεριφοράς στη προπόνηση και εκτός αυτής κτλ.
3) Να τονίζεται η ειδική αξία κάθε αθλητή για το επιτευχθέν αποτέλεσμα, τη συνεισφορά του και να τονίζονται πάντα εκείνες οι αξίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του θετικού sel-concept και η αίσθηση αυτοεκτίμησης στον αθλητή.
4) Η δουλειά να γίνει ατομική και να γίνεται προσπάθεια να τεθούν, πάντα σε συνεργασία με τους αθλητές, κατάλληλοι, αντικειμενικοί και πραγματοποιήσιμοι στόχοι, που συμβαδίζουν με τις ψυχοσωματικές τους δυνατότητες, οι οποίοι όμως θα ανήκουν στη σφαίρα της πιο ευνοϊκής ανάπτυξης, πράγμα που θα σημαίνει πως μπορούν να τους πραγματοποιήσουν εάν επιστρατεύσουν όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις τους.
5) Οι προπονήσεις χρειάζεται να οργανωθούν έτσι ώστε να μην είναι μονότονες και κάθε μια να σχεδιαστεί ώστε να εξασφαλίζει εναλλασσόμενα περιεχόμενα και σειρές δραστηριοτήτων, ατομικών και ομαδικών, να ανταλλάσσονται ρόλοι και αποστολές σε ομαδικά αθλήματα, ώστε να συμβάλλει στη κατανόηση από κάθε αθλητή της κάθε μιας θέσης στην ομάδα κτλ.
6) Στις προπονήσεις να χρησιμοποιούνται περισσότερα τεστ και διάφορα εργαλεία για να μετρηθεί όσο πιο αντικειμενικά γίνεται η αθλητική απόδοση, και ατομικά και ομαδικά, ώστε να εκμεταλλευόμαστε τη θετική λειτουργία της ανάδρασης (feedback) και βιοανάδρασης (biofeedback).
Ph.D. Σβετλάνα Κόστοβιτς καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής, Νόβισαντ, Σερβία
Ph.D. Μίλκα Όλιατσα καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής, Νόβισαντ, Σερβία
Πηγή:http://www.athlisis.gr
Συνδεθείτε στην παρέα μας!
Bigger.Faster.Stronger.
Fitness Training
Αλλαξε το σωμα σου
Στόχος μας είναι η παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών.
Για εμάς η γυμναστική είναι τρόπος ζωής.
